Witam Cię serdecznie na moim blogu – Zoo w świecie spółek !
Solidarna odpowiedzialność wspólników i członków organów wobec spółki
Dzisiaj szerzej o odpowiedzialności solidarnej wspólników i członków organów wobec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Odpowiedzialność za wniesienie wkładów niepieniężnych według znacznie zawyżonej wartości
Chwilę zatrzymajmy się na szczególnym przypadku odpowiedzialności wspólnika wobec spółki z o.o. z powodu nieprawidłowego wniesienia wkładu niepieniężnego (wcześniej pisałem trochę o tym tutaj). Taką odpowiedzialność przewiduje art. 175 § 1 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli wartość aportów (wkładów niepieniężnych) została znacznie zawyżona w stosunku do ich wartości zbywczej, wspólnik, który wniósł taki wkład oraz członkowie zarządu, którzy posiadając taką wiedzę, zgłosili spółkę z o.o. do rejestru, zobowiązani są wyrównać spółce brakującą wartość.
Przywołana wyżej odpowiedzialność znajduje zastosowanie zarówno w przypadku wnoszenia wkładów niepieniężnych w procesie tworzenia spółki, jak i w sytuacji pokrycia podwyższonego kapitału zakładowego. Jest to odpowiedzialność wyrównawcza. Jej wprowadzenie wiąże się z brakiem podobnej jak w spółce akcyjnej prewencyjnej kontroli wyceny wkładów niepieniężnych. W spółce z o.o. to wspólnicy sami określają wartość wartość wkładów niepieniężnych. Odpowiedzialność na podstawie art. 175 k.s.h. pełni rolę sankcji za nierzetelną wycenę aportu.
Odpowiedzialność ta ciąży solidarnie na wspólniku, który wniósł aport oraz na członkach zarządu. W stosunku do wspólnika odpowiedzialność jest niezależna od jego winy oraz dobrej czy złej wiary. W tym przypadku nie bierze się pod uwagę okoliczności subiektywnych, leżących po stronie wspólnika. Odpowiada on po prostu za wniesienie wkładu niepieniężnego według wartości znacznie zawyżonej.
Po drugie odpowiedzialność ta związana jest z osobą wspólnika, czyli ma charakter osobisty i nie jest związana z udziałem, a zatem w razie jego zbycia obowiązek wyrównania tej brakującej wartości nie podlega dyspozycji art. 186 § 1 k.s.h., zgodnie z którym „w przypadku zbycia udziału lub jego części nabywca odpowiada wobec spółki solidarnie ze zbywcą za niespełnione świadczenia należne spółce ze zbytego udziału lub zbytej części udziału”.
Warunkiem odpowiedzialności członków zarządu za znaczne zawyżenie wartości aportów jest wiedza, że wkład niepieniężny został wniesiony według wartości znacznie zawyżonej, a mimo to nastąpiło zgłoszenie spółki do rejestru. Odpowiedzialność ta jest uzależniona od wiedzy o przeszacowaniu aportu, a także winy umyślnej.
Trzeba także podkreślić, że od obowiązku wyrównania spółce brakującej kwoty nie można zwolnić ani wspólników, ani członków zarządu. Niedopuszczalne jest zwolnienie z odpowiedzialności zarówno w umowie, jak i w późniejszej uchwale wspólników oraz w umowach pomiędzy spółką a wspólnikiem czy członkiem zarządu.
Nadmienić należy, że nie każde zawyżenie wartości wkładu powoduje odpowiedzialność na podstawie art. 175 k.s.h., a jedynie takie, które ma charakter znaczny. Oczywiście pojęcie to ma charakter nieostry, nieprecyzyjny. Z tego względu ocena, czy dany aport został wniesiony według wartości zawyżonej (ale nie znacznie), czy znacznie zawyżonej, wymaga od nas wzięcia pod uwagę wszystkich okoliczności danego przypadku.
Dla oceny stopnia zawyżenia wartości wkładu pomocna będzie wartość zbywcza przedmiotu wkładu z dnia zawarcia umowy. Jest to zwykła cena, jaką dany przedmiot osiąga na rynku, czyli cena jaka jest możliwa do uzyskania w razie sprzedaży danego dobra. Ocena istnienia przesłanek odpowiedzialności przewidziane w art. 175 k.s.h. wymaga porównania wartości przyjętej w oświadczeniu wspólnika o objęciu udziałów z wartością zbywczą przedmiotu wkładu w dniu złożenia takiego oświadczenia. Zmiany wartości zbywczej wkładu w okresie poprzedzającym zawarcie umowy spółki, jak i po jej zawarciu nie mają wpływu na ocenę istnienia przesłanki odpowiedzialności.
W pierwszej kolejności to spółka dokonuje oceny faktu zawyżenia wartości wkładu niepieniężnego i stopnia tego zawyżenia. W sytuacji zaistnienia sporu między spółką, a osobami które ponoszą odpowiedzialność, oceny tej dokonuje sąd w postępowaniu wszczętym na podstawie art. 175 k.s.h.
Zasadniczo obowiązek wyrównania spółce brakującej wartości (świadczenie) ma charakter pieniężny, czyli polega na zapłacie kwoty pieniężnej odpowiadającej różnicy między wartością zawyżoną, a zbywczą. Uprawnienie spółki do żądania wyrównania tej brakujące wartości ma postać roszczenia majątkowego, a zatem ulega ono przedawnieniu. Kodeks spółek handlowych nie przewiduje szczególnych uregulowań w tym zakresie, a zatem termin przedawnienia należy ustalić na podstawie art. 118 Kodeksu cywilnego. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia wniesienia wkładu do spółki.
Powództwo o wyrównanie wartości wkładu niepieniężnego według wartości znacznie zawyżonej powinno zostać wytoczone przez spółkę przed sąd gospodarczy, ponieważ jest to sprawa ze stosunku spółki. Właściwość rzeczowa sądu uzależniona jest od wartości przedmiotu sporu. Miejscowo właściwy jest sąd według miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego wspólnika lub miejsca zamieszkania członków zarządu. W przypadku pozwania kilku osób, dla których właściwe miejscowo są różne sądy, powód dokonuje wyboru sądu właściwego.
Porównanie odpowiedzialności za wniesienie aportu mającego wady i odpowiedzialność za wniesienie aportu według wartości znacznie zawyżonej:
| Cechy | Odpowiedzialność na podstawie art. 14 § 2 k.s.h. | Odpowiedzialność na podstawie art. 175 k.s.h. | ||
|---|---|---|---|---|
| Zakres podmiotowy | Wspólnik | Wspólnik i członkowie zarządu (solidarnie) | ||
| Zakres przedmiotowy | Wniesienie aportu mającego wady | Wniesienie aportu według wartości znacznie zawyżonej | ||
| Możliwość zwolnienia z odpowiedzialności | Brak wyraźnego zakazu | Wyraźny zakaz z art 175 § 2 k.s.h. | ||
| Dodatkowe uprawnienia dla spółki | Możliwość zastrzeżenia w umowie spółki | Brak możliwości zastrzeżenia |
