Cel założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Zamierzając utworzyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, musimy zastanowić się nad jej celem i sprawdzić, czy w tej kwestii nie napotkamy ograniczeń prawnych, bowiem ta forma nie jest dopuszczalna dla określonych dziedzin działalności – o czym za chwilę.
Zgodnie z przepisami (art. 151 § 1 ksh) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Czyli krótko mówiąc, możemy założyć spółkę w każdym celu, który nie jest zabroniony przez prawo.
Warto podkreślić, że cel spółki powinien być tożsamy ze wspólnym celem wszystkich wspólników – czyli każdy z nich powinien dążyć do jego osiągnięcia, podporządkowując temu swoje działania w spółce. Takie dążenie do osiągnięcia wspólnego celu przez wspólników oznacza przede wszystkim wniesienie wkładów, a jeżeli umowa spółki tak stanowi, na współdziałaniu w inny sposób. Wszelkie obowiązki, które służą osiągnięciu wspólnego celu, należy określić w umowie spółki z o.o., ponieważ wspólnicy są zobowiązani jedynie do świadczeń przewidzianych w umowie. Przykładem może być sytuacja, w której spółka prowadzi np. działalność produkcyjną, produkuje cukier. Umowa spółki przewiduje obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych, które polegają na tym, że jeden ze wspólników będzie dostarczał spółce surowców potrzebnych do produkcji, a drugi wspólnik będzie udostępniał pomieszczenia potrzebne do ich przechowywania. Dodatkowo umowa spółki zobowiązuje wspólników do niezajmowania się działalnością konkurencyjną wobec spółki.
Ściśle z celem wiąże się pojęcie przedmiotu działalności spółki. Relacja obu pojęć wyrażą się tym, że cel jest nadrzędny wobec przedmiotu działalności. Przedmiot określamy w umowie spółki – podlega on sklasyfikowaniu według Polskiej Klasyfikacji Działalności i ujawnieniu w rejestrze. Przedmiot określa rodzaje działalności prowadzonej przez spółkę dla realizacji zamierzonego celu.
W odniesieniu do celów, dla realizacji których zakładamy spółkę z o.o., wyróżniamy ich trzy grupy:
- cele zarobkowe
- cele gospodarcze, niemające charakteru zarobkowego
- cele niegospodarcze
Cele zarobkowe w przypadku spółki z o.o. występują najczęściej w praktyce. Cel zarobkowy jest celem nakierowanym na osiąganie zysku, zarobku, który w razie jego osiągnięcia podlega w całości lub części podziałowi między wspólników. Spółka realizuje ten cel prowadząc działalność gospodarczą (art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej) – zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Najczęściej spółka wykonuje taką działalność gospodarczą w postaci prowadzenia przedsiębiorstwa.
Cele gospodarcze, niemające charakteru zarobkowego występują, w sytuacji kiedy spółka podejmuje działania gospodarcze, ale nieukierunkowane na osiąganie zysku. Spółka prowadzi działalność, jeżeli przynosi ona zysk, nie dzieli się go między wspólników, ale przeznacza na realizację zamierzonego celu. Spółkę zalicza się wtedy do kategorii instytucji non for profit.
Cele niegospodarcze charakteryzują się tym, że ich realizacja nie przynosi zysków, często wymagają dofinansowania. Do tej kategorii zaliczmy cele o charakterze użyteczności publicznej, cele kulturalne, charytatywne, badawcze, naukowe – instytucje non profit.
Z punktu widzenia ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r., a ściślej art. 3 ust. 2 tego aktu prawnego, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która nie działa w celu osiągania zysku spełnia przesłanki, aby uznać ją za organizację pozarządową. Z drugiej strony art. 3 ust. 3 pkt 4 tej ustawy określa spółki z o.o. jako inny rodzaj podmiotów. Spółki takie mogą ( poza organizacjami pozarządowymi) prowadzić działalność pożytku publicznego, o ile nie działają w celu osiągnięcia zysku, a całość dochodów przeznaczają na realizację celów statutowych, nie przeznaczając zysku do podziału między swoich wspólników. Wtedy spółka może uzyskać status organizacji pożytku publicznego, jeżeli spełnia warunki określone w art. 20 i 21 powyższej ustawy.
Z praktycznego punktu widzenia tworzenie spółek z o.o. do celów niegospodarczych należy do rzadkości. Bardziej prawdopodobne jest określenie takiego celu obok innych – gospodarczych, wówczas ich realizacja przynosi dochody niezbędne dla osiągnięcia celów niegospodarczych.
Podkreślić należy, że niezależnie od tego, czy nasza spółka jest przedsiębiorcą, czy nie, formalnie, z rejestrowego punktu widzenia status ten posiada zawsze. Niezależnie od przedmiotu działalności i określonego celu spółki, zawsze podlega ona wpisowi do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Trzeba zaznaczyć, że w świetle przepisów art. 5 ustawy prawo upadłościowe – każda spółka z o.o. ma zdolność upadłościową. Przede wszystkim przysługuje ona spółkom przedsiębiorcom, ale zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy przepisy stosujemy także do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Analogicznie sytuacja ma się do przepisów prawa restrukturyzacyjnego.
Z odmiennym rozwiązaniem spotkamy się, kiedy będziemy chcieli udzielić prokury, bowiem na gruncie art. 109¹ k.c. taka możliwość przysługuje jedynie podmiotom o statusie przedsiębiorców w rozumieniu art. 43¹ k.c. Spółka z o.o. niebędąca przedsiębiorcą nie może udzielić prokury.
Zakładając spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością napotkamy pewne ograniczenia w zakresie jej celów. Z jednej strony przepis art. 151 § 1 k.s.h. wskazuje na szeroki zakres celów, z drugiej strony wprowadza istotne zastrzeżenia. Przytoczę jeszcze raz to, co już wskazałem powyżej: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Taka konstrukcja przepisu odnosi się do unormowań zawartych w ustawach szczególnych, które regulują pewne dziedziny działalności. Wprowadzają one ograniczenia dla tworzenia spółek z o.o. Najczęściej przepisy przewidują dla prowadzenia danej działalności wyłącznie formę spółki akcyjnej.
Do takich ograniczeń zaliczamy m.in.:
- jednostki publicznej radiofonii i telewizji mogą być prowadzone wyłącznie jako jednoosobowe spółki akcyjne Skarbu Państwa
- spółkami zarządzającymi portami o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej mogą być tylko spółki akcyjne
- giełda papierów wartościowych może być prowadzona wyłącznie przez spółkę akcyjną
- rynek pozagiełdowy może być prowadzony wyłącznie przez spółkę akcyjną
- Krajowy Depozyt działa w formie spółki akcyjnej
- towarzystwa funduszy inwestycyjnych zarządzające funduszami inwestycyjnymi mogą działać wyłącznie w formie spółki akcyjnej
- towarzystwa emerytalne zarządzające funduszami emerytalnymi mogą mieć wyłącznie formę spółki akcyjnej
I tak udało nam się przeanalizować kwestie związane z celem utworzenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W następnym wpisie poruszę kwestie formularzowej odmiany spółki z o.o., zapraszam do lektury.
