Zgromadzenie wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Kompetencje zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Witam Cię serdecznie na moim blogu – Zoo w świecie spółek !

Zgromadzenie wspólników jest organem decydującym o najważniejszych sprawach w spółce z o.o. Organ ten dokonuje niezbędnych zmian w umowie spółki i podejmuje kluczowe decyzje dotyczące jej funkcjonowania. Przepisy kodeksu spółek handlowych określają podstawowe kompetencje przysługujące wyłącznie zgromadzeniu wspólników oraz te, które należą do właściwości zgromadzenia, kiedy umowa spółki nie stanowi inaczej. Trzeba podkreślić, że przepisy kodeksu nie stanowią zamkniętego katalogu uprawnień przysługujących zgromadzeniu, bowiem organ ten może podejmować decyzje w sprawach nie wymienionych w kodeksie spółek handlowych.

Do podstawowych kompetencji zgromadzenia wspólników zaliczamy m.in.:

• rozpatrzenie oraz zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki;
• rozpatrzenie oraz zatwierdzenie sprawozdania finansowego;
• udzielenie absolutorium członkom organów spółki;
• podejmowanie postanowień dotyczących roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki, sprawowaniu zarządu bądź nadzoru;
• zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części a także ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego;
• podejmowanie decyzji dotyczących zwrotu dopłat;
• wyrażenie zgody na zawarcie umowy między spółką dominującą a spółką zależną o zarządzaniu spółką zależną lub przekazywanie zysku;
• podejmowanie decyzji o nabyciu nieruchomości, udziału w nieruchomości lub ruchomości za cenę przewyższającą 1/4 kapitału zakładowego, nie niższą od 50 tys. zł, jeżeli umowa ta została zawarta przed upływem 2 lat od zarejestrowania spółki, a zawarcie takiej umowy nie było przewidziane w umowie spółki;
• wybór pełnomocnika dla zawarcia umowy między spółką a członkami zarządu lub dla reprezentacji spółki w sporach z członkami zarządu;
• zmiana umowy spółki;
• rozwiązanie spółki bądź przeniesienie siedziby spółki za granicę;
• łączenie, przekształcenie i podział spółek;
• zbycie nieruchomości.

O ile umowa spółki nie stanowi inaczej do kompetencji zgromadzenia wspólników należy także decyzja o:

• nabyciu lub zbyciu nieruchomości, użytkowania wieczystego bądź udziału w nieruchomości;
• powołaniu członków zarządu oraz członków organów nadzoru;
• ustanowieniu ograniczeń wobec członków zarządu spółki;
• udzieleniu pozwolenia na zajmowanie się interesami konkurencyjnymi przez członków zarządu;
• uchwaleniu regulaminu organów nadzoru;
• rozporządzaniu prawem oraz zaciąganiu zobowiązań do wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego.

Kodeks spółek handlowych w art. 17 stanowi o skutkach braku uzyskania zgody zgromadzenia wspólników wymaganej przez: 1. ustawę oraz 2. przez umowę spółki. W pierwszym przypadku nieuzyskanie zgody zgromadzenia wspólników będzie skutkowało nieważnością czynności prawnej. Trzeba podkreślić, że skutek ten nie wystąpi w przypadku nieuzyskania zgody na rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego. W drugim przypadku brak zgody będzie skutkował odpowiedzialnością członków zarządu. Zgoda może zostać udzielona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę albo po złożeniu takiego oświadczenia, ale nie później niż w ciągu dwóch miesięcy. Zgody udziela się w uchwale zgromadzenia lub uchwale wspólników.

Stosownie do art. 227 ksh, uchwały wspólników podejmowane są na zgromadzeniu. Uchwały mogą być także podjęte bez odbycia zgromadzenia, wówczas wszyscy wspólnicy muszą wyrazić zgodę na piśmie na postanowienie, które ma zostać podjęte. Wspólnicy mogą także wyrazić w ten sposób zgodę na głosowanie pisemne, z wyjątkiem uchwał, dla których ustawa wymaga ich zaprotokołowania przez notariusza. Uchwały tego typu mogą zostać podjęte wyłącznie na zgromadzeniu wspólników.

Od 1 kwietnia 2016 r., istnieje możliwość podjęcia uchwały przy wykorzystaniu wzorca uchwały. Taką możliwość daje przepis art. 240¹ kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z tym przepisem, w spółce, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, uchwały wspólników mogą być podjęte przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Podjęcie powyższej uchwały nie wymaga zwoływania zgromadzenia wspólników. Warunkiem podjęcia uchwały jest wykonanie prawa głosu przez wszystkich wspólników. Wspólnicy wykonują prawo głosu poprzez złożenie oświadczenia w systemie teleinformatycznym, opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Uchwała tego typu jest równoważna z uchwałą podjętą w formie pisemnej.

Uchwały podejmowane przez wspólników na zgromadzeniu to nic innego, jak czynności prawne, na które składają się oświadczenia woli głosujących wspólników. Oczywiście istnieje możliwość podjęcia uchwały, z którą nie będą wiązać się żadne skutki prawne, np. złożenie gratulacji. Uchwała jest skuteczna i obowiązuje bez względu na ewentualne wadliwości do momentu uprawomocnienia się wyroku sądu uchylającego uchwałę albo stwierdzającego jej nieważność.

Po względem przedmiotu, uchwały wspólników mogą być powzięte:

1. na zgromadzeniu wspólników;
2. w drodze głosowania pisemnego;
3. bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte;
4. przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym (dla spółek, których umowy zostały zawarte przy wykorzystaniu wzorca umowy).

Zasadą jest, że uchwały podejmowane są na zgromadzeniu wspólników. Uchwała może być podjęta bez odbycia zgromadzenia, ale tylko, gdy KSH nie wyklucza takiej możliwości oraz gdy wszyscy wspólnicy wyrażą zgodę na głosowanie pisemne, bądź jednomyślnie opowiedzą się za treścią uchwały na piśmie. W doktrynie dominuje pogląd, że wyrażenie zgody na pisemne głosowanie nie jest równoznaczne z głosowaniem za uchwałą.

W wielu przypadkach Kodeks spółek handlowych wymaga podejmowania uchwał wyłącznie w trybie zgromadzenia wspólników.  Stosownie do treści art. 228 ksh: „uchwały wspólników, poza innymi sprawami wymienionymi w niniejszym dziale lub umowie spółki, wymaga:

1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków;
2. postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru;
3. zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego;
4. nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej;
5. zwrot dopłat;
6. zawarcie umowy, między spółką dominującą a spółką zależną, której treść przewiduje zarządzanie spółką zależną lub przekazywanie jej zysku.”

Problem obowiązku podjęcia uchwały przez wspólników jest istotny z punktu widzenia art. 17 ksh, bowiem jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały wspólników albo walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna. Tak jak wspominałem powyżej, obowiązek uzyskania zgody może przewidywać także umowa spółki. Czynność prawna dokonana bez takiej uchwały pozostaje ważna, jednakże członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność wobec spółki z tytułu naruszenia postanowień umowy.

Uchwały wspólników wymaga się także przy zawarciu umowy o nabycie przez spółkę nieruchomości albo udziału w nieruchomości lub środków trwałych za cenę przewyższającą 1/4 kapitału zakładowego, nie niższą od 50 tys. zł, przed upływem 2 lat od dnia zarejestrowania spółki – chyba że umowa ta została przewidziana w umowie spółki z o.o.

Uchwała wspólników powinna dokładnie określać przedmiot, na którego nabycie wspólnicy wyrażają zgodę. Uchwała nie może ogólnikowego upoważnienia do nabycia dowolnego składnika majątkowego. Do tego typu przedmiotów zaliczamy nieruchomości, części nieruchomości oraz środki trwałe, w rozumieniu ustawy o rachunkowości. Podjęcia uchwały będzie wymagało także nabycie prawa użytkowania wieczystego gruntu lub spółdzielczego prawa do lokalu, ponieważ na gruncie art 3. ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości zaliczamy je do środków trwałych.

Zgodnie z przepisami uchwała wspólników wymagana jest przy zawieraniu umów o nabycie nieruchomości w okresie dwóch lat od dnia zarejestrowania spółki. Po upływie 2-letniego okresu uchwały wspólników wymaga się przy nabyciu i zbyciu nieruchomości, użytkowania wieczystego, czy też udziału w nieruchomości – o ile umowa spółki nie stanowi inaczej. Oczywiście umowa spółki może przewidywać nabycie wyżej wymienionych rzeczy, wówczas uchwała wspólników nie będzie wymagana. Warto zaznaczyć, że rozdzielenie jednej umowy na kilka części, które łącznie przewyższają kwotę wyrażoną w art. 229 ksh jest niedopuszczalne.

W przypadku jednoosobowych spółek z o.o. wszelkie uprawnienia przypisane zgromadzeniu wspólników wykonuje jedyny wspólnik. W tej sytuacji przepisy dotyczące zgromadzenia stosujemy odpowiednio. W kontekście spółek jednoosobowych modyfikacja przepisów dotyczących zgromadzenia wspólników polegać będzie m.in. na dopuszczeniu do odstąpienia od formalnego zwołania zgromadzenia, bądź podjęciu uchwał nieobjętych porządkiem obrad, bowiem wspólnik reprezentuje tutaj całość kapitału zakładowego.

W jednoosobowych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością wspólnik działa jako organ spółki, jeżeli wykonuje uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników. Wspólnik nie występuje tutaj jako odrębny od spółki podmiot. Jeżeli jedyny wspólnik podejmuje uchwałę, nie jest to oświadczenie woli, które składa wobec spółki. W tym przypadku zastosowania nie znajdzie przepis art. 173 ksh, dotyczący składania oświadczeń woli przez wspólnika jako osoby trzeciej wobec spółki, występującej jako odrębny podmiot.

1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy;
2. udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonywanych przez nich obowiązków (wszystkie osoby pełniące funkcję członka zarządu, rady nadzorczej i komisji rewizyjnej w poprzednim roku obrotowym);
3. powzięcie uchwały o podziale zysku albo pokryciu straty – o ile sprawy te nie zostały wyłączone spod kompetencji zgromadzenia wspólników, zgodnie z art. 191 § 2 ksh.

W tym momencie trzeba zwrócić uwagę na art. 231 § 6 ksh, bowiem na mocy tego przepisu, w sytuacji kiedy w trakcie całego roku obrotowego, działalność spółki przez cały czas pozostawała zawieszona i nie doszło do zamknięcia ksiąg rachunkowych na koniec tego roku obrotowego, zwyczajne zgromadzenie wspólników może się nie odbyć na podstawie uchwały wspólników. W takim przypadku przedmiotem obrad następnego zwyczajnego zgromadzenia wspólników są również sprawy, dotyczące roku obrotowego, w którym działalność spółki pozostawała zawieszona. Zgodnie z § 5 tego artykułu, przedmiotem zwyczajnego zgromadzenia wspólników może być również rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego grupy kapitałowej w rozumieniu przepisów o rachunkowości oraz inne sprawy niż wymienione powyżej.

Do grupy nadzwyczajnych zgromadzeń zaliczamy zgromadzenia zwołane w przypadkach:

1. przewidzianych w ustawie, m.in. na mocy art. 233 ksh, zgodnie z którym, w przypadku, kiedy bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki;
2. określonych w umowie spółki;
3. doraźnych, kiedy uprawnione do tego podmioty uznają to za potrzebne.

Nadzwyczajne zgromadzenie wspólników może być zwołane w każdym czasie, odmiennie niż w przypadku zgromadzenia zwyczajnego. Co ciekawe, jeżeli zgromadzenie wspólników podejmie uchwałę po upływie 6 miesięcznego terminu, liczonego od zakończenia roku obrotowego, wówczas taka uchwała może zostać uchylona, kiedy można wykazać, że naruszenie powyższego terminu miało wpływ na treść podjętej uchwały.

Na gruncie ustawy o rachunkowości za rok obrotowy uznaje się rok kalendarzowy, chyba że przepisy lub umowa spółki przewidują inny okres trwający 12 kolejnych miesięcy. Są przypadki, kiedy spółka z o.o. rozpoczyna działalność w drugiej połowie roku kalendarzowego. Co się dzieje w tym przypadku? W powyższej sytuacji sprawozdanie finansowe może zostać połączone ze sprawozdaniem za następny rok.

Sprawozdanie w szczególności powinno obejmować kwestie dotyczące:

1. istotnych zdarzeń, w tym inwestycji o istotnym znaczeniu i wpływie na działalność spółki, mających miejsce w roku obrotowym lub przewidzianych w kolejnych latach;
2. planowanego rozwoju spółki;
3. bieżącej i planowanej kondycji finansowej spółki;
4. udziałów własnych spółki.

Przepis art. 234 ksh wprowadza zasadę, zgodnie z którą zgromadzenia wspólników odbywają się w siedzibie spółki, jeżeli umowa spółki nie wskazuje innego miejsca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 41 kodeksu cywilnego wskazuje, że siedzibą spółki jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający, czyli zarząd spółki. Ponadto zgromadzenie wspólników może się odbyć również w innym miejscu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na to zgodę na piśmie. Forma pisemna w tym przypadku wymagana jest dla celów dowodowych. Warto zaznaczyć, że odbycie zgromadzenia wspólników w miejscu innym niż wskazane w umowie spółki może prowadzić do zaskarżenia podjętych na takim zgromadzeniu uchwał w trybie art. 249 ksh. Uchwał takich nie będzie można zaskarżyć, jeżeli zgodnie z art. 240 ksh reprezentowany będzie cały kapitał zakładowy, a nikt z obecnych nie zgłosi sprzeciwu dotyczącego odbycia zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad.

Zapraszam do lektury kolejnych wpisów!

∗∗∗