Odpowiedzialność za wady przedmiotu wkładów
Witam Cię serdecznie na moim blogu – Zoo w świecie spółek !
W Kodeksie spółek handlowych znajdują się odrębne regulacje dotyczące zaniżenia wartości wnoszonego aportu (wkładu niepieniężnego) oraz odpowiedzialności za wady fizyczne i prawne. Kodeks spółek handlowych nie definiuje przy tym pojęcia „wad”. W tej sytuacji należy odwołać się do regulacji Kodeksu cywilnego odnoszącej się do rękojmi przy sprzedaży rzeczy.
Z wadami fizycznymi możemy mieć do czynienia w przypadku niepieniężnych wkładów będących rzeczami, jak również niektórymi przedmiotami praw na dobrach niematerialnych. Wada fizyczna może polegać w szczególności na tym, że przedmiot wkładu nie ma cech fizycznych, o których istnieniu zapewniał wnoszący oraz na tym, że przedmiot jest w stanie niekompletnym.
Z wadą prawną możemy się spotkać w przypadku każdego przedmiotu materialnego, który posiada zdolność aportową. Wada prawna jest to stan, w którym podmiot wnoszący nie miał uprawnień do dysponowania przedmiotem wkładu lub sytuacja w której na przedmiocie wkładu ciążą prawa osób trzecich (m.in. zastaw, hipoteka, albo sytuacja w której przedmiot wkładu jest równocześnie przedmiotem umowy leasingu, najmu, czy dzierżawy).
Wspólnik zobowiązany jest do wniesienia do spółki wkładu całkowicie wolnego od wad. W sytuacji, kiedy wnoszony wkład ma wadę, jego legalne wniesienie jest możliwe, jeżeli fakt ten zostanie uwzględniony przy jego wycenie, a wada nie powoduje całkowitej nieprzydatności wkładu dla spółki. Występowanie wady powinno być wskazane w umowie spółki lub uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego oraz oświadczeniu o wniesieniu aportu.
Jeżeli wspólnik wniósł wadliwy wkład, zobowiązany jest do wyrównania różnicy między wartością przyjętą w umowie spółki, a wartością zbywczą tego wkładu. Zaznaczyć należy, że przepisy nie zawierają wyrażonego wprost wymogu, żeby wyrównanie nastąpiło w określonej formie. Problem może pojawić się przy ustalaniu zbywczej wartości wkładu. Pojęcie to odnosi się do ceny, za którą przedmiot wkładu może zostać zbyty w obrocie cywilnoprawnym.
Zgodnie z art. 14 § 2 k.s.h. spółce mogą przysługiwać jeszcze inne uprawnienia, które mogą zostać przyznane na wypadek wniesienia wadliwego wkładu. Można tutaj wyróżnić: żądanie przez spółkę zastrzeżonej w umowie spółki kary umownej, prawo do domagania się usunięcia wad przedmiotu wkładu lub wymiany wkładu na nowy, wolny od wad – o ile jest to możliwe. Nie jest możliwa (bez zmiany umowy spółki) tzw. „podmiana aportów”.
W orzecznictwie wskazuje się, że pojęcia wady użyte w art. 14 § 2 k.s.h. nie jest tożsame z takim pojęciem w przepisach dotyczących sprzedaży (jak również środki ochrony w nich przewidziane). Art. 14 § 2 k.s.h jest przepisem o charakterze wyrównawczym, przewidującym uprawnienie do wyrównania różnicy między rzeczywistą, a zadeklarowaną wartością aportu. W przypadku spółek kapitałowych nie jest możliwe zastosowanie przepisów o rękojmi za wady fizyczne i prawne rzeczy w sytuacji wadliwego aportu.
Na podstawie art. 175 § 1 k.s.h., w sytuacji znacznego zawyżenia wartości aportu, wspólnik, który dokonał wniesienia takiego wkładu oraz członkowie zarządu, którzy wiedząc o tym fakcie, zgłosili spółkę do rejestracji, zobowiązani są solidarnie do wyrównania spółce brakującej wartości. Na podstawie § 2 wspomnianego przepisu, nie ma możliwości zwolnienia wyżej wymienionych osób od powołanej odpowiedzialności.
Do wytoczenia powództwa opartego na wyżej wymienionych przepisach, nie jest konieczne uprzednie powzięcie uchwały. Roszczenia ujęte w powyższych przepisach nie mają charakteru odszkodowawczego, przysługują spółce niezależnie od tego, czy została wyrządzona szkoda. Do wytoczenie powództwa zobowiązani są członkowie zarządu, o ile odkryją oni wadę lub przeszacowanie wartości aportu. Zaniechanie w tym przypadku będzie skutkować ich odpowiedzialnością.
Wyżej wskazane roszczenia podlegają, co do zasady, ogólnej regulacji dotyczącej przedawnień. Zastosowanie znajdzie tutaj przepis art. 118 k.c.. Zgodnie z tym przepisem „ Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.”
